Biblioteka Uniwersytecka

Liubavas. Atradimai . . 7
Liubavo dvaro istorija ir asmenybės . . 19
Liubavo dvaro architektūra . . 126
Liubavo dvaro dailė . . 155
Tarpukario Liubavo dvaro gyventojai . . 183
Liubavo dvaro malūnininkai . . 200
Liubavo dvaro malūno restauracija . . 205
Liubavo dvaro malūno bruožai . . 228
Liubavo dvaro malūno įranga . . 230
Liubavo dvaro malūno procesai . . 234
Apie knygos autorių . . 250
Literatūra . . 258
Sutrumpinimai . . 260
Asmenvardžiai . . 261
Padėka . . 270

1 Einleitung . . 9
1.1 Untersuchungsgegenstand . . 9
1.2 Aufbau und Methodik . . 12
1.3 Forschungsstand . . 16

2 Umgang mit Diktaturen und die Bewältigung ihrer Vergangenheit . . 21
2.1 Theorie der Transitional Justice . . 21
2.1.1 Gerechtigkeit . . 22
2.1.2 Wahrheit . . 24
2.2 Mittel der Transitional Justice . . 25
2.2.1 (Straf)gerichte . . 25
2.2.2 Wahrheitskommissionen . . 27
2.2.3 Amnestie . . 29
2.3 Kritische Würdigung des Konzepts Transitional Justice . . 31

3 Staatssicherheitsdienste der DDR und der VR Polen . . 35
3.1 Ministerium für Staatssicherheit der DDR . . 35
3.1.1 Historische Entwicklung . . 35
3.1.2 Aufbau und Struktur . . 38
3.1.3 Gesetzliche Grundlagen und Praxis . . 42
3.2.1 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego der Volksrepublik Polen . . 44
3.2.2 Aufbau und Strukturen . . 49
3.2.3 Gesetzliche Grundlagen und Praxis . . 53
3.3 Zusammenarbeit der beiden Dienste . . 54
3.4 Vergleichendes Fazit . . 58

4 Die Behörde der Bundesbeauftragten für die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der ehemaligen DDR . . 61
4.1 Entstehung und juristische Grundlagen . . 61
4.2 Aufbau und Struktur . . 68
4.3 Aufgaben, Arbeitsweise und Funktion . . 72
4.3.1 Zugang zu den Unterlagen . . 72
4.3.2 Aufarbeitung der Tätigkeit des MfS . . 75
4.3.3 Bildung und Forschung . . 78
4.3.4 Juristische Aspekte der Aufarbeitung . . 83

5 Das Institut für Nationales Gedenken - Kommission zur Strafverfolgung von Verbrechen gegen das Polnische Volk . . 87
5.1 Entstehung und juristische Grundlagen . . 87
5.2 Aufbau und Struktur . . 95
5.3 Aufgaben, Arbeitsweise und Funktion . . 98
5.3.1 Zugang zu den Unterlagen . . 98
5.3.2 Aufarbeitung der Tätigkeit des Dienstes . . 101
5.3.3 Bildung und Forschung . . 102
5.3.4 Juristische Aspekte der Aufarbeitung . . 106

6 Vergleich . . 109
6.1 Entstehung und juristische Grundlagen . . 109
6.2 Aufbau und Struktur . . 112
6.3 Aufgaben, Arbeitsweise und Funktion . . 113
6.3.1 Zugang zu den Unterlagen . . 113
6.3.2 Aufarbeitung . . 114
6.3.3 Bildung und Forschung . . 118
6.3.4 Juristische Aufarbeitung . . 119
6.4 Zusammenarbeit der beiden Institutionen . . 120

7 Schlussbetrachtung . . 123
7.1 Zusammenfassung . . 123
7.2 Ausblick . . 126

Bibliografie . . 129
Anhang . . 141

1 Einleitung . . 8
1.1 Quellen- und Literaturgrundlage . . 13

2 Die Stellung der Juden in Polen bis zum Ersten Weltkrieg (1914-1918) . . 17
2.1 Entwicklung des polnischen Judentums bis zu den Teilungen Polens (1772-1795) . . 17
2.2 Die Lage der Juden bis zum Ausbruch des Ersten Weltkrieges (1914-1918) . . 22

3 Juden in der Zweiten Polnischen Republik (1918-1939) . . 27
3.1 Die Ausgangslage . . 27
3.2 Antisemitismus in den 1920er Jahren . . 29
3.2.1 Frühe antisemitische Tendenzen in der Politik . . 29
3.2.2 Die Haltung der polnischen Bevölkerung zu Juden . . 34
3.3 Antisemitismus in den 1930er Jahren . . 37
3.3.1 Zwangsemigration als Lösung? . . 42
3.4 Die Stellung der Katholischen Kirche . . 45

4 Polnische Juden während des Zweiten Weltkrieges (1939-1945) . . 48
4.1 Die jüdische Bevölkerung unter deutscher Besatzung . . 48
4.1.1 Die ersten Wochen der Okkupation . . 48
4.1.2 Ghettoisierung, Deportation und Massenmord . . 52
4.2 Polnisch-jüdische Beziehungen während der Besatzungsherrschaft . . 59
4.2.1 Die Reaktion der polnischen Gesellschaft . . 59
4.2.2 Die Haltung des polnischen Untergrundstaates . . 68

5 Polnische Juden in der Nachkriegszeit bis 1948 . . 76
5.1 Die Frage der Mitschuld . . 86

6 Schlussbetrachtungen . . 90

7 Quellen- und Literaturverzeichnis . . 98

Tabula gratulatoria . . XI
Presentazione . . XVII
Saluto del Magnifico Rettore Luigi Lacchè .. XXI
Bibliografia di Francesco Totaro . . XXIII

PARTE PRIMA - Ontologia ed etica
Per un colloquio 'filosofico-metafìsico' con Francesco Totaro . . 3
Verità prospettica e pluralismo . . 9
L'etica come «far accadere» la positività dell'essere. In dialogo riconoscente con Francesco Tolaro . . 19
Su un possibile significato della 'funzione meta-' . . 27
Sulla verità che avviene . . 35
Fiatone e il rispetto della dimensione doxastica e fenomenologica . . 43
Presentismo e realismo . . 53
Ripensare l'essere nell'«inter-esse» dell'esistente . . 61
Il lavoro creativo dell'affezione. Pensieri per una deontologia del fondamento . . 71
Morte di Dio ed eterno ritorno . . 79
Human development between imaginative freedom and vital constrains . . 89
La fioritura post-metafisica dell'essere nella teoresi di Francesco Totaro . . 97
Verità, libertà e responsabilità . . 105

PARTE SECONDA - La fioritura dell'umano
Utopia e politica nella riflessione di Francesco Totaro . . 117
Natura, artificio e persona. L'attualità della sfida antropologica . . 127
Modelli di spiegazione e prassi di edificazione della felicità. Aristotele e la fioritura dell'umano . . 137
Il soggetto e l'azione . . 147
«L'attività degna degli uomini». Attualità della critica alla società del lavoro . . 153
Conjurer l'illimitation et retrouver le sens de la mesure . . 161
Il valore umano del lavoro. Una riflessione a partire dal pensiero di Francesco Totaro . . 173
L'etica della persona e il suo respiro utopico. In dialogo con Francesco Totaro . . 181
La regola utopica. Una costante di Francesco Totaro nella lettura della storia . . 187
Per una visione personalista dell'etica della responsabilità . . 201
Dis-posizioni personali. L'eccentricità della persona nell'antropologia fìlosofica . . 209
Vedi alla voce persona. In dialogo con Francesco Totaro . . 219
Corpo e mondo. Intorno all'idea di soggetto possibile nella contemporaneità tecnologica . . 227
Famiglia e matrimonio nella tradizione utopica: il medioevo cristiano . . 235
Perché il lavoro non è più una festa . . 245
Vom Finde des eigenen Masses. Die Hàutungen von Nietzsches Gedicht «Nach neuen Meeren» . . 251
Individuo società identità: riflessioni sul 'riconoscimento' . . 261

PARTE TERZA - Etica ed economia, etica e politica, etica e natura, etica e diritto
Bene comune e universale politico . . 275
Natura e artificio nelle scienze sperimentali e in etica . . 283
Attività professionale e obiezione di coscienza . . 291
Per una nuova configurazione delle etiche speciali . . 301
Crescita, crisi economiche, sviluppo umano. Convergenze disattese e soluzioni possibili . . 309
Giustizia sociale e democrazia: in dialogo con Francesco Totaro . . 317
Pluralismo dei valori e problema della tolleranza . . 327
La democrazia come ideologia . . 335
Fare democrazia. Fondamenti della cooperazione . . 345
Il 'potere' del bene comune . . 355
Diseguaglianze e giustizia benevolente . . 363

PARTE QUARTA - Filosofie in dialogo
L'etica nella differenza infinita: la via di Jankélévitch . . 375
«Velie malum sub ratione mali». Tommaso d'Aquino, Giovanni Duns Scoto e le radici della modernità . . 385
Esistenza e coscienza assoluta in Karl Jaspers . . 395
Sulla legge naturale come legge di natura in Hobbes . . 403
Bene e giustizia nel pensiero di Emmanuel Levinas. A confronto con Didier Franck sul tema del «terzo» . . 411
Habermas sulla società postsecolare . . 421

Gli Autori . . 431

Wykaz skrótów . . 8
Przedmowa . . 9

Wstęp - LITWA - CZĘŚĆ EUROPY ŚRODKOWEJ . . 12
Geograficzne centrum Europy? . . 12
Pochodzenie nazwy Litwy oraz los koncepcji państwa . . 13
Główne cechy historii Litwy . . 17
Najważniejsze daty z historii Litwy . . 22

Rozdział I - STAROŻYTNA LITWA . . 23
STAROŻYTNI BAŁTOWIE I POWSTANIE PAŃSTWA LITEWSKIEGO . . 23
  Pogaństwo i pierwsza wzmianka o Litwie z 1009 roku . . 24
  Mendog buduje państwo litewskie. Koronacja Mendoga w 1253 roku . . 29
  Przetrwanie dynastii Giedyminowiczów . . 34
PAŃSTWO POGAN. CHRZEST LITWY . . 38
  Mocarstwo Olgierda . . 39
  Litwa na obszarach prawosławnej Rusi . . 42
  Chrzest Litwy - zakończenie kształtowania się Europy? . . 44
IMPERIUM WITOLDA . . 47
  Przemiany za panowania Witolda . . 48
  Bitwa pod Grunwaldem . . 50
  Święty władca . . 53
WIELKIE KSIĘSTWO LITEWSKIE NA DRODZE DO ZACHODU . . 57
  Chrystianizacja i Święty Kazimierz. Gotyk . . 58
  Piśmiennictwo . . 61
  Renesans i reformacja . . 66

Rozdział II - UNIA POLSKO-LITEWSKA . . 70
RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW . . 71
  Unia Lubelska . . 71
  Barok europejski w WKL. Demokracja szlachecka . . 74
  Religia państwowa czy dziesięć konfesji? . . 79
  Narody, języki, piśmiennictwo . . 81
  Uniwersytet Wileński . . 86
  Architektura baroku występująca najdalej na północ i wschód . . 91
  Gaon i „Jerozolima Północy" . . 92
PIERWSZA KONSTYTUCJA W EUROPIE I JEJ UPADEK . . 94
  Idee Oświecenia w WKL . . 95
  Konstytucja 3 Maja i Zaręczenie Wzajemne Obojga Narodów . . 100
  Upadek Wielkiego Księstwa Litewskiego . . 103

Rozdział III - LITWA W SKŁADZIE CESARSTWA ROSYJSKIEGO (1795-1915) . . 109
W KRĘGU ODDZIAŁYWANIA DAWNEGO PAŃSTWA . . 111
  Autonomia kulturalna w cieniu Napoleona . . 111
  Powstanie lat 1830-1831 . . 115
  Rządy carskie: „Tu nie będzie Polski" . . 118
  Powstanie lat 1863-1864 . . 120;
  „Księstwo" biskupa Motiejusa Valanćiusa . . 122
LUD STAJE SIĘ NARODEM . . 127
  Polityka rusyfikacyjna w latach 1864-1904 . . 127
  „Ród nasz jest litewski!" . . 132
  Litwa w nowych warunkach dąży do autonomii . . 135
  Litwa po 1905 roku - walka kulturalna . . 138

Rozdział IV - ODRODZENIE PAŃSTWA LITEWSKIEGO . . 144
WALKA O NIEPODLEGŁOŚĆ . . 146
  Plany Litwy: od autonomii po niepodległość . . 146
  Akt 16 lutego 1918 r. . . 152;
  W systemie wersalskim . . 155
  Zawarcie pokoju z Rosją Radziecką 12 lipca 1920 r. . . 159
  Ostatnia możliwość utworzenia federacji z Polską . . 161
  Sejm Założycielski i jego postanowienia . . 166
NARODZINY NARODU . . 170
  Przyłączenie Kłajpedy - Litwa uzyskuje dostęp do morza . . 170
  Demokracja lewicy i przewrót grudniowy 1926 roku . . 173
  Prezydent Antanas Smetona i premier Augustinas Voldemaras . . 178
  Tandem Antanasa Smetony i Juozasa Tubelisa . . 184
  Żydzi i Polacy, obywatele Litwy . . 188
  Pokolenie okresu niepodległości . . 192
ERA ULTIMATÓW TRZECH SĄSIADÓW . . 199
  Litwa i Polska: stosunki bez stosunków . . 199
  Pierwszy w Europie proces przeciwko nazistom i utrata Kłajpedy . . 202
  Polityka neutralności i Pakt Ribbentrop-Mołotow . . 206
  Ultimatum ZSRR w 1940 roku i okupacja sowiecka . . 210

Rozdział V - LITWA POD OKUPACJĄ SOWIECKĄ I NAZISTOWSKA . . 214
W KLESZCZACH STALINA I HITLERA . . 214
  Sowietyzacja Litwy . . 215
  Represje oraz Powstanie Czerwcowe 1941 roku . . 219
  Zagłada Żydów litewskich - Holokaust . . 224
  Nazistowski samorząd - litewskie samoduszenie . . 229
PONOWNIE W SKŁADZIE ZSRR . . 234
  Spod okupacji nazistowskiej - pod sowiecką . . 234
  Wojna po wojnie - zbrojny opór . . 238
  Sowietyzacja systemu gospodarczego . . 244
  Ujednolicanie kultury . . 250
  Oświata i próby rusyfikacji . . 253
  Litewska Służba Dyplomatyczna i uchodźstwo . . 255
  Niezjednane społeczeństwo . . 259

Rozdział VI - ŚPIEWAJĄCA REWOLUCJA . . 267
Z SĄJUDISEM ZA LITWĘ . . 267
  Litewski Ruch na Rzecz Przebudowy Sąjudis. Lata 1988-1990 . . 267
  Odzyskanie niepodległości przez Litwę . . 273
  W oczekiwaniu na międzynarodowe uznanie Litwy . . 278
  Goniąc Europę Zachodnią . . 284
  Relacje z sąsiadami oraz integracja transatlantycka . . 292

Zakończenie albo rozrzucone litewskie twarze . . 301
Teksty do dalszego czytania . . 305
Źródła ilustracji . . 307
Indeks osób . . 308

Vorwort . . 7

Spiridion Wukadinović (1870-1938) . . 17
Zygmunt Łempicki (1886-1943) . . 33
Jan Piprek (1887-1970) . . 63
Zdzisław Żygulski (1888-1975) . . 93
Jan Berger (1889-1957) . . 113
Zofia Ciechanowska (1896-1972) . . 131
Ryszard Ligacz (1903-1982) . . 151
Elida Maria Szarota (1904-1994) . . 175
Arno Jakob Wilhelm Will (1905-1983) . . 191
Emil Adler (1906-1997) . . 211
Michał Cieśla (1907-1997) . . 227
Maria Kofta (1914-1992) . . 239
Jan Chodera (1915-1975) . . 267
Wilhelm Szewczyk (1916-1991) . . 281
Mieczysław Urbanowicz (1920-1970) . . 307
Olga Dobijanka-Witczakowa (1921-2006) . . 323
Marian Szyrocki (1928-1992) . . 339
Tadeusz Namowicz (1938-2003) . . 369

Verzeichnis der Autorinnen und Autoren . . 385
Personenregister . . 387

Premessa . . IX
Executive Summary . . XI

Il "progetto Palmira". I nuovi scavi dell'Università nell'Oriente Romano (campagne 2007-2008) . . 1    
Dalla "Domus del Labirinto" al "Quartiere degli Artigiani". Nuove scoperte a Calvatone romana . . 27
Lotta politica, crisi dinastiche e complotti nei principato di Domiziano. Il ruolo di Domitia Longina . . 55
Tiranni della Grecia arcaica tra relazioni private e diplomazia internazionale. Il caso della mediazione di Periandro nel conflitto fra Lidia e Mileto . . 99
Aspetti della poesia bucolica di età neroniana. Per una lettura della VII egloga di Calpurnio Siculo . . 137
La manducai io del rotolo nell'Apocalisse di Giovanni . . 161
I musei egiziani e l'Università degli Studi di Milano. Attività di collaborazione e ricerche d'archivio . . 171
Per una edizione critica del Fiuto di Aristofane . . 203

Introduction . . vii

CHRISTIAD
Book I . . 2
Book II . . 62
Book III . . 124
Book IV . . 188
Book V . . 254
Book VI . . 316

Note on the Text and Translation . . 379
Notes to the Text . . 383
Variants of the First Redaction . . 385
Notes to the Translation . . 391
Bibliography . . 441
Index . . 449