Zaproszenie na wykład z cyklu Colloquia Bibliologa Wratislaviensia
Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu zaprasza na pierwszy wykład z nowego cyklu Colloquia Bibliologa Wratislaviensia, poświęconego historii dawnej książki, rękopisu, piśmiennictwa i bibliotek. Celem cyklu jest stworzenie przestrzeni spotkań i dialogu dla badaczy, bibliotekarzy, studentów i wszystkich osób zainteresowanych kulturą książki – jej materialnym, intelektualnym i duchowym wymiarem. W ramach spotkań planowane są wystąpienia uznanych uczonych z Polski i zagranicy, prezentujących różne perspektywy badawcze i tradycje naukowe. Colloquia Bibliologa Wratislaviensia będą miejscem wymiany myśli o roli książki w dziejach cywilizacji, o przemianach warsztatu bibliotekarza‑uczonego, o tym, jak kolekcje książek kształtowały tożsamość narodów, instytucji i elit.
Inauguracyjny wykład wygłosi profesor Inmaculada Pérez Martín – wybitna bizantynistka. Zajmuje się ona transferem wiedzy naukowej w Bizancjum, grecką paleografią, kodykologią oraz transmisją tekstów bizantyjskich. Sama wydawała teksty z epoki bizantyjskiej. W latach 2009–2017 była prezesem Sociedad Española de Bizantinística, a od 2017 roku jest wiceprezesem tego stowarzyszenia naukowego. W latach 2013–2019 była także redaktorem naczelnym wydawanego przez Universitat de Barcelona czasopisma Estudios Bizantinos. Brała udział w licznych projektach naukowych, np. w zakończonym w 2024 roku projekcie Mabilus (https://mabilus.com/), poświęconym bizantyjskim rękopisom iluminowanym przechowywanym w Hiszpanii. Sama również kierowała kilkoma grantami, np. ostatnio projektem DIGITESC (https://digitescgr.hypotheses.org/), którego celem było udostępnienie światu nauki rękopisów bizantyjskich przechowywanych w El Escorial. Badaczka była kilkukrotną stypendystką Uniwersytetu Harvarda, gdzie przebywała na tzw. long stays. Oprócz licznych artykułów i rozdziałów w książkach z zakresu kodykologii i krytyki tekstu sama jest autorką kilku monografii, w tym jednej przełożonej na język angielski i wydanej przez Harvard University Press. Podczas planowanej wizyty w Uniwersytecie Wrocławskim profesor Inmaculada Pérez Martín przede wszystkim będzie pracowała w Czytelni Zbiorów Specjalnych Biblioteki Uniwersyteckiej z rękopisami greckimi, których w Oddziale Rękopisów BUWr przechowywanych jest około 40–50 woluminów.
W ramach cyklu Colloquia Bibliologa Wratislaviensia profesor Pérez Martín wygłosi wykład pt. Greek Books, Religion and Power: The Meaning of Owning a Greek Library in 16th-Century Europe (Greckie księgi, religia i władza: znaczenie posiadania biblioteki greckiej w XVI‑wiecznej Europie).
Tematyka wykładu poświęcona będzie roli, jaką odgrywało gromadzenie książek w epoce wczesnej nowożytności – szczególnie w kontekście ambicji politycznych i religijnych europejskich monarchów.
W XVI wieku tworzenie królewskich i arystokratycznych bibliotek stało się ważnym elementem strategii władzy oraz prestiżu. Inspirowani humanistycznym ideałem uniwersalnej wiedzy władcy – królowie, książęta i możnowładcy – rywalizowali ze sobą w kompletowaniu jak najbogatszych kolekcji rękopisów i druków w językach starożytnych. W ich zbiorach znajdowały się nie tylko dzieła literatury klasycznej, ale też teksty o historii chrześcijaństwa oraz wiedzy antycznych cywilizacji – Babilończyków, Egipcjan i Greków.
Aby zdobyć najcenniejsze woluminy, monarchowie tworzyli rozległe sieci kontaktów dyplomatycznych, organizowali wyprawy badawcze do wschodnich ziem basenu Morza Śródziemnego, współpracowali z kopistami i drukarzami, a także wymieniali katalogi i konsultowali się z uczonymi w kwestii organizacji swoich zbiorów. W granicach własnych państw równie stanowczo powiększali swe biblioteki – wysyłając zaufanych agentów do klasztorów, bibliotek prywatnych i uczonych kolekcjonerów, by pozyskiwać najwartościowsze rękopisy, nierzadko poprzez ich konfiskatę lub wymuszony zakup.
Jak pokazuje profesor Inmaculada Pérez Martín, ten renesansowy ideał uniwersalnej wiedzy z czasem uległ przekształceniu. Wraz z nasileniem debat reformacyjnych biblioteki zaczęły pełnić funkcję narzędzia kontroli ideologicznej – stając się przestrzenią, w której wiedza i religia spotykały się z polityką i władzą.
Wykład ukaże, jak koncepcje tych „uniwersalnych bibliotek” były projektowane, jak ewoluowały w odpowiedzi na zmieniające się uwarunkowania religijne i polityczne oraz jakie znaczenie miało posiadanie greckiej biblioteki dla budowania prestiżu i autorytetu władcy w XVI‑wiecznej Europie.
Inauguracyjne spotkanie cyklu Colloquia Bibliologa Wratislaviensia otworzy nową przestrzeń współpracy i refleksji nad dziejami książki, piśmiennictwa i bibliotek. W kolejnych miesiącach planowane są wystąpienia badaczy z wiodących ośrodków naukowych Europy – historyków, paleografów, bibliotekoznawców i konserwatorów rękopisów. Każde z nich pozwoli spojrzeć z innej perspektywy na związek między kulturą tekstu a przemianami społecznymi, religijnymi i politycznymi.
Serdecznie zapraszamy na to wyjątkowe wydarzenie otwierające nowy rozdział w życiu naukowym Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu – spotkanie, które połączy tradycję nauki o książce z pasją odkrywania dziedzictwa piśmienniczego Europy.
Pierwszy wykład został zaplanowany na 25 listopada o godz. 14:15 w sali konferencyjnej nr 3 Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu.
Zapraszamy do zapisów!