Katalog mikrofilmów druków XV-XVIII wieku

Wejście do katalogu

Biblioteka Uniwersytecka prowadzi od wielu lat mikrofilmowanie zabezpieczające druków rzadkich i cennych, które obejmuje szczególnie dzieła wydane przed rokiem 1800, a więc tzw. stare druki. Mikrofilmy stanowią zabezpieczenie oryginalnego dzieła, a jednocześnie pozwalają na sporządzanie kopii, zarówno mikrofilmowych, jak i na innych nośnikach. Z ponad 300-tysięcznego księgozbioru starych druków zmikrofilmowanych zostało dotychczas ok. 10 procent zasobu. Dotarcie do mikrofilmów umożliwiają czytelnikowi katalogi. Posiadają one na razie niejednolitą formę: część jest w postaci elektronicznej bazy danych, część ma jeszcze formę tradycyjnego katalogu kartkowego. To sprawia, że chociaż większość mikrofilmów dostępna jest już dla czytelników w Internecie, to pozostałą część można sprawdzić nadal tylko na miejscu w Oddziale Starych Druków.

Baza Katalog mikrofilmów druków XV-XVIII wieku zawiera obecnie 29288 rekordów i nie uwzględnia jeszcze ok. 4400 zmikrofilmowanych pozycji, pozostających w formie kartoteki. Prace nad retrokonwersją opisów trwają i baza sukcesywnie będzie powiększana o kolejne sygnatury. Opisy dzieł obecnie mikrofilmowanych przygotowywane są już bezpośrednio w formie elektronicznej. Docelowo baza zawierać będzie kompletny katalog mikrofilmów druków XV-XVIII wieku przechowywanych w Oddziale Starych Druków.

Pod względem zawartości treściowej i ram chronologicznych, mikrofilmowane dzieła mają niejednorodny charakter. Biorąc pod uwagę przyjęte kryterium wyboru materiału, można podzielić mikrofilmy na trzy zasadnicze grupy:

Pierwsza zawiera 9415 rekordów dla 8789 dzieł zmikrofilmowanych na początku lat 90-tych. Systematycznemu filmowaniu zabezpieczającemu poddane zostały wówczas inkunabuły oraz duże fragmenty historycznych kolekcji: Bibliotheca Rudolphina Legnicensis, Bibliotheca Piastorum Bregensis, Bibliotheca Ecclesiae SS. Petri et Pauli Legnicensis.

Druga grupa to efekt polsko-niemieckiego projektu realizowanego w latach 1998-2001 pt. Wspólne dziedzictwo europejskie. W ramach projektu mikrofilmowane były przede wszystkim druki wydane na Śląsku, Pomorzu i w tzw. Prusach Wschodnich. Opracowany katalog, obejmujący ponad 16 tysięcy mikrofilmów starych druków XVI-XVIII wieku dostępny był dla czytelników w wersji internetowej od roku 2002.
(http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/makwww.exe?BM=21)
Po zakończeniu projektu, Biblioteka kontynuowała mikrofilmowanie wytypowanych druków z tego zakresu i wprowadzanie opisów do bazy danych, powiększając zasób o kolejne 2000 dzieł. Obecnie na tę grupę mikrofilmów (typograficzne silesiaca i pomeranica) składają się 19602 rekordy.

Trzecią grupę stanowią opisy przejmowane z kartoteki, tworzonej od lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Katalog kartkowy obejmuje ponad 5,6 tys. zmikrofilmowanych dzieł. Z tej liczby 1200 sygnatur przekonwertowane zostało już do bazy komputerowej, a pozostałe 4400 będzie sukcesywnie do niej włączane. W większości są to mikrofilmy realizowane na zamówienie czytelników, w związku z tym jest to zasób najbardziej zróżnicowany tematycznie i chronologicznie.

Katalog opracowany jest w programie MAKWWW, w formacie MARC.
Opis katalogowy zawiera podstawowe informacje bibliograficzne o mikrofilmowanym druku, takie jak autor, tytuł dzieła, adres wydawniczy, sygnatura dzieła oraz sygnatura mikrofilmu. Przy opisach mikrofilmów wykonywanych od roku 1998 podawana jest również informacja o liczbie klatek i zwojów. Zdarza się, że przy opisie widnieje więcej niż jedna sygnatura mikrofilmu, co oznacza, że dzieło zostało zmikrofilmowane powtórnie, np. po poddaniu go zabiegom konserwatorskim.
Przeszukiwanie katalogu odbywa się za pomocą kilku indeksów: osobowego (hasłem wyszukiwawczym jest tu osoba związana z powstaniem dzieła, a więc autor, drukarz, nakładca, tłumacz, itp.), tytułowego, miejsc wydania, chronologicznego, sygnatur (dzieła i mikrofilmu). Nowością jest indeks oznaczony w.-elekron. [wersja elektroniczna]. Pozwala on na bezpośrednie powiązanie opisu katalogowego mikrofilmu ze zeskanowaną kartą tytułową dzieła [fotokopia karty tytułowej] bez konieczności odrębnego wyszukiwania w zdigitalizowanym fotokatalogu starych druków. Analogicznie w przypadku, kiedy dzieło posiada również wersję cyfrową, opis mikrofilmu zawiera bezpośredni link do tego dzieła [wersja elektroniczna dokumentu] w Bibliotece Cyfrowej UW (https://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra).