Universitätsbibliothek

1 Einleitung . . 8
1.1 Quellen- und Literaturgrundlage . . 13

2 Die Stellung der Juden in Polen bis zum Ersten Weltkrieg (1914-1918) . . 17
2.1 Entwicklung des polnischen Judentums bis zu den Teilungen Polens (1772-1795) . . 17
2.2 Die Lage der Juden bis zum Ausbruch des Ersten Weltkrieges (1914-1918) . . 22

3 Juden in der Zweiten Polnischen Republik (1918-1939) . . 27
3.1 Die Ausgangslage . . 27
3.2 Antisemitismus in den 1920er Jahren . . 29
3.2.1 Frühe antisemitische Tendenzen in der Politik . . 29
3.2.2 Die Haltung der polnischen Bevölkerung zu Juden . . 34
3.3 Antisemitismus in den 1930er Jahren . . 37
3.3.1 Zwangsemigration als Lösung? . . 42
3.4 Die Stellung der Katholischen Kirche . . 45

4 Polnische Juden während des Zweiten Weltkrieges (1939-1945) . . 48
4.1 Die jüdische Bevölkerung unter deutscher Besatzung . . 48
4.1.1 Die ersten Wochen der Okkupation . . 48
4.1.2 Ghettoisierung, Deportation und Massenmord . . 52
4.2 Polnisch-jüdische Beziehungen während der Besatzungsherrschaft . . 59
4.2.1 Die Reaktion der polnischen Gesellschaft . . 59
4.2.2 Die Haltung des polnischen Untergrundstaates . . 68

5 Polnische Juden in der Nachkriegszeit bis 1948 . . 76
5.1 Die Frage der Mitschuld . . 86

6 Schlussbetrachtungen . . 90

7 Quellen- und Literaturverzeichnis . . 98

Tabula gratulatoria . . XI
Presentazione . . XVII
Saluto del Magnifico Rettore Luigi Lacchè .. XXI
Bibliografia di Francesco Totaro . . XXIII

PARTE PRIMA - Ontologia ed etica
Per un colloquio 'filosofico-metafìsico' con Francesco Totaro . . 3
Verità prospettica e pluralismo . . 9
L'etica come «far accadere» la positività dell'essere. In dialogo riconoscente con Francesco Tolaro . . 19
Su un possibile significato della 'funzione meta-' . . 27
Sulla verità che avviene . . 35
Fiatone e il rispetto della dimensione doxastica e fenomenologica . . 43
Presentismo e realismo . . 53
Ripensare l'essere nell'«inter-esse» dell'esistente . . 61
Il lavoro creativo dell'affezione. Pensieri per una deontologia del fondamento . . 71
Morte di Dio ed eterno ritorno . . 79
Human development between imaginative freedom and vital constrains . . 89
La fioritura post-metafisica dell'essere nella teoresi di Francesco Totaro . . 97
Verità, libertà e responsabilità . . 105

PARTE SECONDA - La fioritura dell'umano
Utopia e politica nella riflessione di Francesco Totaro . . 117
Natura, artificio e persona. L'attualità della sfida antropologica . . 127
Modelli di spiegazione e prassi di edificazione della felicità. Aristotele e la fioritura dell'umano . . 137
Il soggetto e l'azione . . 147
«L'attività degna degli uomini». Attualità della critica alla società del lavoro . . 153
Conjurer l'illimitation et retrouver le sens de la mesure . . 161
Il valore umano del lavoro. Una riflessione a partire dal pensiero di Francesco Totaro . . 173
L'etica della persona e il suo respiro utopico. In dialogo con Francesco Totaro . . 181
La regola utopica. Una costante di Francesco Totaro nella lettura della storia . . 187
Per una visione personalista dell'etica della responsabilità . . 201
Dis-posizioni personali. L'eccentricità della persona nell'antropologia fìlosofica . . 209
Vedi alla voce persona. In dialogo con Francesco Totaro . . 219
Corpo e mondo. Intorno all'idea di soggetto possibile nella contemporaneità tecnologica . . 227
Famiglia e matrimonio nella tradizione utopica: il medioevo cristiano . . 235
Perché il lavoro non è più una festa . . 245
Vom Finde des eigenen Masses. Die Hàutungen von Nietzsches Gedicht «Nach neuen Meeren» . . 251
Individuo società identità: riflessioni sul 'riconoscimento' . . 261

PARTE TERZA - Etica ed economia, etica e politica, etica e natura, etica e diritto
Bene comune e universale politico . . 275
Natura e artificio nelle scienze sperimentali e in etica . . 283
Attività professionale e obiezione di coscienza . . 291
Per una nuova configurazione delle etiche speciali . . 301
Crescita, crisi economiche, sviluppo umano. Convergenze disattese e soluzioni possibili . . 309
Giustizia sociale e democrazia: in dialogo con Francesco Totaro . . 317
Pluralismo dei valori e problema della tolleranza . . 327
La democrazia come ideologia . . 335
Fare democrazia. Fondamenti della cooperazione . . 345
Il 'potere' del bene comune . . 355
Diseguaglianze e giustizia benevolente . . 363

PARTE QUARTA - Filosofie in dialogo
L'etica nella differenza infinita: la via di Jankélévitch . . 375
«Velie malum sub ratione mali». Tommaso d'Aquino, Giovanni Duns Scoto e le radici della modernità . . 385
Esistenza e coscienza assoluta in Karl Jaspers . . 395
Sulla legge naturale come legge di natura in Hobbes . . 403
Bene e giustizia nel pensiero di Emmanuel Levinas. A confronto con Didier Franck sul tema del «terzo» . . 411
Habermas sulla società postsecolare . . 421

Gli Autori . . 431

Wykaz skrótów . . 8
Przedmowa . . 9

Wstęp - LITWA - CZĘŚĆ EUROPY ŚRODKOWEJ . . 12
Geograficzne centrum Europy? . . 12
Pochodzenie nazwy Litwy oraz los koncepcji państwa . . 13
Główne cechy historii Litwy . . 17
Najważniejsze daty z historii Litwy . . 22

Rozdział I - STAROŻYTNA LITWA . . 23
STAROŻYTNI BAŁTOWIE I POWSTANIE PAŃSTWA LITEWSKIEGO . . 23
  Pogaństwo i pierwsza wzmianka o Litwie z 1009 roku . . 24
  Mendog buduje państwo litewskie. Koronacja Mendoga w 1253 roku . . 29
  Przetrwanie dynastii Giedyminowiczów . . 34
PAŃSTWO POGAN. CHRZEST LITWY . . 38
  Mocarstwo Olgierda . . 39
  Litwa na obszarach prawosławnej Rusi . . 42
  Chrzest Litwy - zakończenie kształtowania się Europy? . . 44
IMPERIUM WITOLDA . . 47
  Przemiany za panowania Witolda . . 48
  Bitwa pod Grunwaldem . . 50
  Święty władca . . 53
WIELKIE KSIĘSTWO LITEWSKIE NA DRODZE DO ZACHODU . . 57
  Chrystianizacja i Święty Kazimierz. Gotyk . . 58
  Piśmiennictwo . . 61
  Renesans i reformacja . . 66

Rozdział II - UNIA POLSKO-LITEWSKA . . 70
RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW . . 71
  Unia Lubelska . . 71
  Barok europejski w WKL. Demokracja szlachecka . . 74
  Religia państwowa czy dziesięć konfesji? . . 79
  Narody, języki, piśmiennictwo . . 81
  Uniwersytet Wileński . . 86
  Architektura baroku występująca najdalej na północ i wschód . . 91
  Gaon i „Jerozolima Północy" . . 92
PIERWSZA KONSTYTUCJA W EUROPIE I JEJ UPADEK . . 94
  Idee Oświecenia w WKL . . 95
  Konstytucja 3 Maja i Zaręczenie Wzajemne Obojga Narodów . . 100
  Upadek Wielkiego Księstwa Litewskiego . . 103

Rozdział III - LITWA W SKŁADZIE CESARSTWA ROSYJSKIEGO (1795-1915) . . 109
W KRĘGU ODDZIAŁYWANIA DAWNEGO PAŃSTWA . . 111
  Autonomia kulturalna w cieniu Napoleona . . 111
  Powstanie lat 1830-1831 . . 115
  Rządy carskie: „Tu nie będzie Polski" . . 118
  Powstanie lat 1863-1864 . . 120;
  „Księstwo" biskupa Motiejusa Valanćiusa . . 122
LUD STAJE SIĘ NARODEM . . 127
  Polityka rusyfikacyjna w latach 1864-1904 . . 127
  „Ród nasz jest litewski!" . . 132
  Litwa w nowych warunkach dąży do autonomii . . 135
  Litwa po 1905 roku - walka kulturalna . . 138

Rozdział IV - ODRODZENIE PAŃSTWA LITEWSKIEGO . . 144
WALKA O NIEPODLEGŁOŚĆ . . 146
  Plany Litwy: od autonomii po niepodległość . . 146
  Akt 16 lutego 1918 r. . . 152;
  W systemie wersalskim . . 155
  Zawarcie pokoju z Rosją Radziecką 12 lipca 1920 r. . . 159
  Ostatnia możliwość utworzenia federacji z Polską . . 161
  Sejm Założycielski i jego postanowienia . . 166
NARODZINY NARODU . . 170
  Przyłączenie Kłajpedy - Litwa uzyskuje dostęp do morza . . 170
  Demokracja lewicy i przewrót grudniowy 1926 roku . . 173
  Prezydent Antanas Smetona i premier Augustinas Voldemaras . . 178
  Tandem Antanasa Smetony i Juozasa Tubelisa . . 184
  Żydzi i Polacy, obywatele Litwy . . 188
  Pokolenie okresu niepodległości . . 192
ERA ULTIMATÓW TRZECH SĄSIADÓW . . 199
  Litwa i Polska: stosunki bez stosunków . . 199
  Pierwszy w Europie proces przeciwko nazistom i utrata Kłajpedy . . 202
  Polityka neutralności i Pakt Ribbentrop-Mołotow . . 206
  Ultimatum ZSRR w 1940 roku i okupacja sowiecka . . 210

Rozdział V - LITWA POD OKUPACJĄ SOWIECKĄ I NAZISTOWSKA . . 214
W KLESZCZACH STALINA I HITLERA . . 214
  Sowietyzacja Litwy . . 215
  Represje oraz Powstanie Czerwcowe 1941 roku . . 219
  Zagłada Żydów litewskich - Holokaust . . 224
  Nazistowski samorząd - litewskie samoduszenie . . 229
PONOWNIE W SKŁADZIE ZSRR . . 234
  Spod okupacji nazistowskiej - pod sowiecką . . 234
  Wojna po wojnie - zbrojny opór . . 238
  Sowietyzacja systemu gospodarczego . . 244
  Ujednolicanie kultury . . 250
  Oświata i próby rusyfikacji . . 253
  Litewska Służba Dyplomatyczna i uchodźstwo . . 255
  Niezjednane społeczeństwo . . 259

Rozdział VI - ŚPIEWAJĄCA REWOLUCJA . . 267
Z SĄJUDISEM ZA LITWĘ . . 267
  Litewski Ruch na Rzecz Przebudowy Sąjudis. Lata 1988-1990 . . 267
  Odzyskanie niepodległości przez Litwę . . 273
  W oczekiwaniu na międzynarodowe uznanie Litwy . . 278
  Goniąc Europę Zachodnią . . 284
  Relacje z sąsiadami oraz integracja transatlantycka . . 292

Zakończenie albo rozrzucone litewskie twarze . . 301
Teksty do dalszego czytania . . 305
Źródła ilustracji . . 307
Indeks osób . . 308

Vorwort . . 7

Spiridion Wukadinović (1870-1938) . . 17
Zygmunt Łempicki (1886-1943) . . 33
Jan Piprek (1887-1970) . . 63
Zdzisław Żygulski (1888-1975) . . 93
Jan Berger (1889-1957) . . 113
Zofia Ciechanowska (1896-1972) . . 131
Ryszard Ligacz (1903-1982) . . 151
Elida Maria Szarota (1904-1994) . . 175
Arno Jakob Wilhelm Will (1905-1983) . . 191
Emil Adler (1906-1997) . . 211
Michał Cieśla (1907-1997) . . 227
Maria Kofta (1914-1992) . . 239
Jan Chodera (1915-1975) . . 267
Wilhelm Szewczyk (1916-1991) . . 281
Mieczysław Urbanowicz (1920-1970) . . 307
Olga Dobijanka-Witczakowa (1921-2006) . . 323
Marian Szyrocki (1928-1992) . . 339
Tadeusz Namowicz (1938-2003) . . 369

Verzeichnis der Autorinnen und Autoren . . 385
Personenregister . . 387

Premessa . . IX
Executive Summary . . XI

Il "progetto Palmira". I nuovi scavi dell'Università nell'Oriente Romano (campagne 2007-2008) . . 1    
Dalla "Domus del Labirinto" al "Quartiere degli Artigiani". Nuove scoperte a Calvatone romana . . 27
Lotta politica, crisi dinastiche e complotti nei principato di Domiziano. Il ruolo di Domitia Longina . . 55
Tiranni della Grecia arcaica tra relazioni private e diplomazia internazionale. Il caso della mediazione di Periandro nel conflitto fra Lidia e Mileto . . 99
Aspetti della poesia bucolica di età neroniana. Per una lettura della VII egloga di Calpurnio Siculo . . 137
La manducai io del rotolo nell'Apocalisse di Giovanni . . 161
I musei egiziani e l'Università degli Studi di Milano. Attività di collaborazione e ricerche d'archivio . . 171
Per una edizione critica del Fiuto di Aristofane . . 203

Introduction . . vii

CHRISTIAD
Book I . . 2
Book II . . 62
Book III . . 124
Book IV . . 188
Book V . . 254
Book VI . . 316

Note on the Text and Translation . . 379
Notes to the Text . . 383
Variants of the First Redaction . . 385
Notes to the Translation . . 391
Bibliography . . 441
Index . . 449

Introduction . . ix
Illustrations . . xxvii

Sacred Painting . . 3

Book I
1. The Subject and Arrangement of the Book . . 3
2. Decorum . . 5
3. The Errors of the Ancient Pagans . . 11
4. Historical Falsehoods . . 11
5. Pagan Myths . . 17
6. Nudity . . 21
7. Clothing . . 23
8. Age . . 27
9. The Compositional Field of the Painting . . 31
10. How Difficult It Is to Express the Emotions . . 37
11. Piety, Above All Else, Is Necessary for the Painter . . 45
12. Athletic Figures . . 51
13. Lascivious Figures . . 55

Book II
1. The Appearance of the Most Holy Trinity . . 61
2. The Portrayal of the Savior . . 65
3. Representations of the Crucifixion . . 77
4. The Mysteries of the Savior . . 83
5. The Appearance of the Most Blessed Virgin . . 91
6. Images of Angels . . 95
7. Sacred Symbols . . 99
8. Images Copied from Life . . 103
9. Portraits of St. Gregory the Great and Charlemagne . . 111
10. In Which Various Knotty Problems Concerning Portraits of the Saints Are Solved . . 117
11. The Clothing and Attributes of the Saints . . 125
12. The Various Uses of Images by Christians . . 133
13. The Ancient Forms of Sacred Buildings . . 137

Museum . . 145

Appendix: Rules of the Accademia del Disegno . . 207

Note on the Texts and Translation . . 217
Notes to the Texts . . 225
Notes to the Translation . . 227
Bibliography . . 277
Index . . 279

Forord . . 9
Mænd er mere visuelle end kvinder? . . 9

Indledning . . 15
Da blikket blev kropsligt . . 16
Når kvinder (ikke) kigger . . 19  
Kan det nu passe? . . 23
Hvorfor blikket? . . 27
Strindberg og Grøndahl . . 29  

Kvindeblikket i slutningen af det 19. århundrede Den kyske Josef og det andet blik - en læsning af August Strindbergs En Dåres Forsvarstale . . 33
Det psykobiografiske værk . . 34
Forordet: Den kyske stemme og det andet blik . . 36
Videnskabsmand og kunstner . . 40
Projektionens mester . . 43  
Strindberg som feministisk mystiker . . 48
Blikkets kønslige dramaturgi . . 51
Madonna-blikket . . 55
Den kyske Josef og luder-øjnene . . 58
Det lesbiske begær . . 62
Den skrivende fotograf . . 65

Levende damer med stanglorgnet - kvindeblikket i nordisk fin de siécle-litteratur . . 69
Vinduer og teaterleger . . 71
Malere og fotografer i krise . . 77
Blikkets uskyldstab . . 81
"Hun nysgjærrig stirred" . . 85
"Luk Øjnene, sagde han koldt" . . 88

Kvindeblikket i slutningen af det 20. århundrede . . 91
Fremad mod 50'erne . . 91

Et perverst dukkehjem - en læsning af Jens Christian Grøndahls Lucca 97 . . 97
Grøndahls forfatterskab . . 97
Lucca . . 99  
Den traditionelle 90'er-kærlighed . . 100
Den frigide læge . . 102
Det perverse . . 105
Far og datter, mand og kone . . 107
"På nippet til at gå i opfyldelse" . . 109
Døde kvindebilleder . . 112
Mor - den ophøjede . . 117
Spejlets helt(inde?) . . 119
Med blik for det banale . . 127
Fra mumie til marmor . . 132
En mandestemme, en kvæstet kvindekrop og en anden Nora . . 135

Døde kvinder med briller - kvindeblikket i dansk 1990'er-litteratur . . 141
Døde kvindekroppe i dansk 1990'er-litteratur . . 141
1998 - det tankevækkende bogar . . 145
En succesfuld læge - Peter Rønnov-Jessens Adéle . . 146
En pornodrøm går (desværre) i opfyldelse . . 149
Pygmalion kastet omkuld . . 151
Ordenes mand - Morten Sabroes Johanna . . 154
On the road . . 158
Saltstøttelængsel - Solvej Balles Ifølge loven . . 161
En kvindelig kunstner dør . . 165
De bebrillede 1990'er-kvinder . . 169
Den nærsynede Greta - Christina Hesselholdts Trilogien . . 170
Den langsynede Bambi Brit - Dorrit Willumsens Koras stemme . . 176
Den natteblinde Mona - Juliane Preislers Dyr . . 179

Konklusion . . 183
L'homme fatale . . 185
Over her dead eyes . . 187
"og hun blev til en saltstøtte" . . 189

Noter . . 191
Litteratur . . 201

Presentazione . . 13
Contrappasso e benedizione nella storia di Giacobbe - ovvero: traversie dell'eletto . . 17
«L'eur de Jacob». Villon, Testament, v. 57 . . 47
La lotta con l'angelo nel Mistère du Viel Testament . . 53
Pierre Charron et la lecture de Jacob a la fin de la Renaissance . . 65
L'ingresso di Giacobbe nel teatro francese. Libertà e identità . . 81
Jacob, figure de l'élection divine, dans la poesie d'inspiration protestante de l'àge baroque: Du Bartas, Pierre Poupo, Agrippa d'Aubigné . . 105
Giacobbe nei Tragiques di Agrippa d'Aubigné . . 119
Le storie di Giacobbe. Fabula biblica e stilizzazione paradigmatica nella lettura poetica barocca . . 131
L'histoire de Jacob dans le Moì'se sauvé de Saint-Amant . . 155
L'échelle de Jacob: des anges aux agioteurs. L'échelle et le nom de Jacob comme signes ambigus du jeu de la fìnance dans les comédies fin-de-règne (XVIIe-XVIIIe siècle) . . 167
«La lutte contre l'ange» .. Zola et le mythe de Jacob . . 185
La lotta con l'angelo. Un approccio iconologico tra Romanticismo e Modernismo . . 199
«Je rombai, victorieux». Triomphes et défaites de Jacob chez Mallarmé . . 225
La lutte avec l'ange. Poétique et symbolique dans la pensée claudélienne . . 251
«L'homme nait gràce au eri». Jacob, le poète, le sujet, le singulier . . 265
La voix de Jacob dans les mains d'Esau . . 287
Giraudoux ou la légèreté comme combat . . 299
«Il a l'air de vouloir calmar cet agite, non de le briser». La lutte avec l'ange selon Julien Green . . 319
Un Jacob immoraliste. Avatars du mythe dans l'oeuvre d'Andre Gide . . 331
Jacob, ou l'inépuisable vertige oxymorique. Quelques propos pour ne pas conciare . . 347

Tavole / Tables . . 353
Indice dei nomi . . 369